بررسی تحلیلی مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل از آثار مشهور دوره کریمخان زند است که جزء هنرمندانه ترین بناهای تاریخی شیراز محسوب می شود. این مسجد حد فاصل موزه پارس و بازار وکیل واقع شده است.

 مسجد وکیل از آثار مشهور دوره کریمخان زند است که جزء هنرمندانه ترین بناهای تاریخی شیراز محسوب می شود. این مسجد حد فاصل موزه پارس و بازار وکیل واقع شده است. منبر چهارده پله آن از سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده و از دیدنی های کم نظیر بناست و عرض وسیع صحن مسجد در شبستان جنوبی آن48 ستون سنگی یکپارچه با حجاری های مارپیچ شیاردار وجود دارد که در نوع خود بی نظیر است. مساجت این شبستان در حدود پنج هزار متر مربع است و منبر چهارده پله اییکپارچه از سنگ مرمر از زیبایی های قسمت شبستان است.

گویند به فرمان کریم خان این سنگ از مراغه به شیراز آورده شد. در سمت شمال مسجد تاق بلند و مهمی ساخته شده که به تاق مروارید معروف است و در دور این تاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سوره های قرآن به صورت هلالی نوشته شده است. این مسجد بر طبق بافت معماری سنتی این مرز و بوم در یک مجموعه اجتماعی قرار گرفته و هماهنگی زیبایی را در پیوند دین و دنیا، به وجود آورده است.

نمایی از مسجد وکیل شیراز

کاشی کاری صحن و ایوان های شمالی و جنوبی نیز بسیار زیبا و از انواع هفت رنگ و معرق است. مسجد وکیل در سفرنامه به سوی اصفهان (پیرلوتی)  اینگونه معرفی شده است: امروز خوشبختانه موفق شدم وارد مسجد کریمخان شوم. بی شبهه اگر مدتی در اینجا بمانم به همه محل هایی که دخول به آنها اکنون به طو ر کامل برایم ممنوع است وارد می شوم.

مردم این شهر نسبت به من بسیار ملایم و مهربان اند. خطوط و نقوش معماری مسجد ساده و بی آلایش است ولی در همه جا میناکاری و رنگ های سبز و قرمز دیده می شودو این تجمل به حد افراط رسیده است.هیچ قسمتی از دیوار را نمی توان یافت که به دقت میناکاری نشده باشد.

مسجد وکیل شیراز در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز این شهر قرار دارد. این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه است که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است، این مسجد به دستور کریمخان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبتسان جنوبی و شرقی است. شبستان جنوبی با ستون های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای 48ستون سنگی یکپارچه است.

نمایی دیگر از مسجد

در سمت شمال مسجد تاق بلند و مهمی ساخته شده که به تاق مروارید معروف است و در دور این تاق با قلم درشت و خط ثلث عالی یکی از سوره های ق رآن به صورت هلالی نوشته شده است. این مسجد با یازده هزار متر مربع مساحت، 8660متر زیربنا، 120متر طول و 80 متر عرض در سال 1187 هجری قمری. توسط کریمخان در محله شاهزاده، خیابان طالقانی فعلی و در حد فاصل حمام وکیل و بازار وکیل ساخته شده است. در دو لنگه ورودی مسجد با هشت متر ارتفاع و سه متر پهنا در هر لنگه، در ضلع شمالی مسجد قرار گرفته است و در کنار آن نیز ورودی در بازار شمشیرگرها وجود دارد.

بر فراز سردر مسجد گتیبه ای کاشی کاری شده قرار دارد که با خط نسخ آیات قرآنی بر روی آن نگاشته شده است. در پایان نیر تاریخ 306هجری قمری قید شده است. بر فراز آن نیز در میان فضایی کاشی کاری شده، کتیبه ای قرار دارد که نام فتحعلی شاه و حسین علی میرزا با خط ثلث و آب طلاکاری شده بر روی آن نگاشته شده است. در پیشانی تاق سردر، کاشی هفت رنگ وجود دارد، در زیر تاق نیز با کاشی هفت رنگ مقرنس کاری شده است. در دو طرف در ورودی دو کتیبه قرار گرفته که با خط ثلث عالی بر روی آن عبارت محمد، علی، الله اکبر بر روی کاشی نگاشته شده است.